ศิลปะการแสดงประเภทการเต้นของตะวันตก

การศึกษาศิลปะการแสดงของตะวันตก (Western Performing Arts) สามารถ แบ่ง    การแสดงเป็น ๒ประเภท ไดแก การเตนรํา (Dance)  และการแสดงละคร (Theatre) โดยธรรมชาติการแสดงสองประเภทนี้มีความแตกตางกันคอนขางชัดเจน กลาวคือ ละครจะมี “บท” หรือ “เรื่อง” เปนตัวกำหนดทิศทางการแสดง ดังนั้นการแสดงละครจึง มุงเนนสื่อสาร ‘เรื่องราว’ ในขณะที่การเตนรํามีจุดมุ่งหมายในการสรางสุนทรียภาพแกผูชม ทั้งในดานความงามของลีลาท่าทาง  เสื้อผาเครื่องประดับ ความไพเราะของดนตรี รวมถึงความอลังการ ของฉาก  จึงอาจกลาวไดวาละครใหความสําคัญกับการ “ดูเอาเรื่อง” ขณะที่การเตนรำมุง ความสำคัญไปที่การ “ดูเอารส” 

ขณะเดียวกันไมอาจกล่าวสรุปไดวา การเตนรําของตะวันตกไมสื่อสารเรื่องราว หรือแสดงเป็นละคร ทั้งนี้มีการเตนรำบางประเภทที่มีการนําเสนออย่างเปนเรื่องเป็นราวเช่นเดียวกับละคร คือ การแสดงบัลเลต (ballet) ที่มีลักษณะเป็นการเตนเล่าเรื่อง (Dance Story)  ขณะที่ละครบางกลุมนิยมใชการเตนเป็นสวนประกอบสําคัญเพื่อสร้างสุนทรียรสในการดําเนินเรื่องดวยเช่น ละครเพลง (Musical Theatre) 

เห็นได้ว่าทั้งการเตนรําและละครตางมีองคประกอบรวมกันอยู่ ไดแก การออกแบบฉาก แสง เสื้อผ้า การใชดนตรีหรือเพลง รวมถึงการแสดง

                สรุปได้ว่าศิลปะการแสดงละครและการเต้นรำของตะวันตกมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดมีองค์ประกอบร่วมกันและไม่สามารถแยกออกจากกันได้เด็ดขาดเราจึงควรศึกษาการแสดงทั้งสองประเภทไปควบคู่กัน

 การเต้นรำ (Dance)

คือศิลปะที่แสดงโดยบุคคลหรือกลุ่มบุคคล ที่ใช้การเคลื่อนไหวเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอด การเคลื่อนไหวดังกล่าวเป็นท่าทางที่ประดิษฐ์ขึ้นให้มีรูปแบบและโครงสร้างที่ชัดเจน   การเต้นรำจะแสดงประกอบดนตรีหรือเครื่องให้จังหวะ แม่ว่าการเต้นรำจะถูกนำออกแสดงเพื่องานสังคม, พิธีกรรม, งานรื่นเริงสังสรรค์,หรือเพื่อวัตถุประสงค์อื่นใดก็ตาม การเต้นรำก็ยังมีวัตถุประสงค์หลักคือเพื่อถ่ายทอดอารมณ์และความรู้สึกภายในออกมาในรูปแบบการเคลื่อนไหวที่งดงามในแง่ศิลปะการแสดง

ประเภทของการเต้นรำ

 บัลเล่ต์ (Ballet) หรือระบำปลายเท้า คือการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่ใช้การถ่วงดุลน้ำหนัก และการสร้างรูปทรงของร่างกายให้งดงาม โดยเคลื่อนไหวไปตามจังหวะดนตรีบัลเล่ต์อาจแสดงเป็นเรื่องราว หรือเป็นการแสดงชุดสั้นๆ ไม่เป็นเรื่องราว ก็ได้ หากแสดงเป็นเรื่องราว จะตัดบทสนทนาหรือบทพากย์ออกไป ใช้ดนตรีประกอบแทน จึงมีลักษณะเป็นละครใบ้แบบเต้น (Dance Pantomime) ประเภทหนึ่ง ดนตรีจึงนับเป็นองค์ประกอบสำคัญสำหรับการแสดงที่จะแสดงให้เห็นถึงอารมณ์ต่างๆ ของเรื่อง เช่น อารมณ์เศร้า อารมณ์อ่อนหวาน อารมณ์รุนแรง ฯลฯ ดนตรียังทำหน้าที่ดำเนินเรื่องแทนการใช้บทสนทนาหรือบทพากย์ด้วย เรื่องที่นำมาแสดงได้แก่ สวอนเลค (Swan Lake) เจ้าหญิงนิทรา นัทแครกเกร์อ ฯลฯ

การแต่งกายในการแสดงบัลเล่ต์โดยทั่วไปนิยมใช้สีขาวหรือสีต่างๆ หญิงสวมกระโปรงซ้อนฟูสั้นเรียกว่าทูทู (tutu) เสื้อไม่มีแขนรัดรูป ชายสวมกางเกงรัดรูปเพื่อโชว์กล้ามเนื้อ การแต่งกายจะเน้นความคล่องตัวในการเคลื่อนไหว ปัจจุบันมีการปรับการแต่งกายให้มีความงดงามเหมาะกับเรื่องราวที่แสดง แต่งยังคงเน้นการเคลื่อนไหวที่คล่องแคล่วเช่นเดิม

ฺBallet หรือระบำปลายเท้าของตะวันตก

Ballet เมื่อนำเสนอเป็นเรื่องราว

 การเต้นสมัยใหม่ หรือ โมเดิร์นดานซ์ (Modern Dance) หรือ  “การเต้นร่วมสมัย” (Contemporary Dance) เป็นรูปแบบการเต้นที่เกิดขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ได้รับการพัฒนาจากนักเต้นสมัยใหม่ที่ต่อต้านรูปแบบการเต้นที่เคร่งครัดของบัลเล่ต์ การเต้นสมัยใหม่จะให้ความสำคัญกับการแสดงความรู้สึกนึกคิดของผู้แสดง โดยไม่คำนึงถึงท่าทางมาตรฐานของบัลเล่ต์ จึงเป็นการแสดงออกถึงความเป็นลักษณะเฉพาะบุคคลได้อย่างชัดเจน

การเต้นร่วมสมัย หรือ contemporary 

หรือ modrendance สามารถเต้นสื่อเป็นเรื่องราวได้ เช่นเดียวกัน

การเต้นลีลาศ (Social Dance) คือการเต้นรำเข้าจังหวะของชาวตะวันตกที่นิยมเต้นเป็นคู่  ปัจจุบันการเต้นลีลาศนับเป็นศิลปะสากลที่ทั่วโลกนิยมและยอมรับเข้าสู่ทุกวงการ แบ่งเป็น ๒ ประเภท ได้แก่

ประเภทบอลล์รูม (Ballroom) เป็นการลีลาศที่ใช้จังหวะนิ่มนวล สง่างาม ลำตัวจะตั้งตรงเป็นส่วนใหญ่ การก้าวเท้า จะใช้การลากเท้าด้วยปลายเท้าไปกับพื้น มี ๕ จังหวะ ได้แก่ วอลทซ์ (Waltz), แทงโก้ (Tango), สโลว์ (Slow), ควิกเสตป (Quick Step), และ ควิกวอลทซ์ (Quick Waltz)

ประเภทลาตินอเมริกัน (Latin American) เป็นการลีลาศจังหวะค่อนข้างเร็ว เน้นความคล่องแคล่ว ส่วนใหญ่จะใช้ไหล่ เอว สะโพก เข่า และข้อเท้า การก้าวเดินสามารถ ยกเท้าพ้นพื้นได้ มี ๑๒ จังหวะ ได้แก่ รุมบ้า (Rumba), บีกิน (Beguine), ช่าช่าช่า (Cha cha cha), กัวราช่า (Guarracha), ร็อคแอนด์โรล (Rock and roll), แซมบ้า (Samba), แมมโบ้ (Mambo), ออฟบีท (Off-beat), ตะลุงเทมโป้ (Taloong Tempo), ทวิสต์ (Twist), บาชังก้า (Bachanga), และ    โบเรโล่ (Borelo)

นอกจากนี้ การเต้นลีลาส ยังมีความหมายรวมไปถึงการเต้นรำจังหวะใหม่ๆ ที่เพิ่งเกิดขึ้นในยุคหลัง เช่น จังหวะอะโกโก้ จังหวะดิสโก้ เป็นต้น

ระบำประยุกต์ประกอบดนตรี (Musical Stage Dance) เป็นการเต้นที่มีการผสมผสานการเต้นหลากหลายรูปแบบเข้าด้วยกัน โดยส่วนใหญ่จะประยุกต์เอาลักษณะการเต้นของ แจสซ์, บัลเลต์, แท็ป และแม้แต่ ระบำชนเผ่า เข้าด้วยกัน การเต้นประเภทนี้พบได้ในละครเพลงบรอดเวย์ (Broadway) ซึ่งเน้นที่ความสดใส ความตระการตา ท่าเต้นจะประดิษฐ์ขึ้นอย่างหรูหรา งดงาม เพื่อสร้างความพึงพอใจให้กับคนดูในวงกว้าง

 การเต้นนันทนาการ (Recreation Dance) คือการเต้นเพื่อความสนุกสนานรื่นเริงตามเทศกาลในโอกาสต่างๆ ได้แก่ การเต้นรำพื้นเมือง (Folk Dance) ประจำท้องถิ่นของประเทศต่างๆ ในยุโรป รวมถึง การเต้นแบบจตุรัส (Square Dance) และการเต้นแบบ วงกลม (Round Dance) ของอเมริกาด้วย การเต้นนันทนาการเป็นการเต้นง่ายๆ ใช้เพลงทำนองง่ายๆมีจังหวะที่ชัดเจน บางครั้งใช้การตบมือแทนการให้จังหวะ

ระบำชนเผ่า (Ethnic Dance) คือการเต้นของชนเผ่าต่างๆ ในยุโรป อเมริกา รวมถึง    อาฟริกา ส่วนใหญ่เกี่ยวพันกับพิธีกรรมทางศาสนา ความเชื่อเกี่ยวกับธรรมชาติ หรือประเพณีทางสังคม

ทั้งนี้ในปัจจุบันมีข้อพึงสังเกตถึงความแตกต่างระหว่างการเต้นนันทนาการและการเต้นของชนเผ่า  คือการเต้นนันทนาการมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความสนุกสนานเพลิดเพลินจากการที่ทุกคนได้มีส่วนร่วมในการเต้น แต่การเต้นชนเผ่ามักจะเป็นรูปแบบของการแสดงต่อหน้าผู้ชม

สรุป

            วิชานาฏศิลป์ หรือศิลปะการแสดงนอกจากให้ประโยชน์ในด้านความบันเทิง ผ่อนคลายสำหรับมนุษย์ในสังคม ยังเป็นการเรียนรู้เพื่อเข้าใจในความเป็นตัวตน หรือเอกลักษณ์ทุกด้านของมนุษย์แต่ละสังคม แต่ละเชื้อชาติ ที่ต่างมีวิถีชีวิต ความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม ภาษา ศาสนา ที่แตกต่าง หรือคล้ายคลึงกัน รวมทั้งอิทธิพลที่มนุษย์มีต่อกันในทุกแง่มุม การศึกษามนุษย์โดยผ่านศิลปะการแสดงจึงเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่จะเข้าใจรากฐานทางวัฒนธรรมทุกด้าน เข้าใจพฤติกรรมการแสดงออกของมนุษย์แต่ละสังคมเป็นอย่างดี      การอนุรักษ์ สืบทอด เผยแพร่ และสร้างสรรค์ศิลปะการแสดง จึงเป็นสิ่งที่ทุกคนควรให้ความสำคัญ   ส่งเสริม สนับสนุน เพื่อให้ศิลปะการแสดง  เป็นสิ่งสะท้อนความเป็นไปของสังคม หรือรากเหง้าของมนุษย์ ตลอดจนวิวัฒนาการด้านต่าง ๆ ของมนุษย์และสังคมตลอดไป